هنر آینه کاری سنتی؛ تاریخچه، شیوه‌ها، کاربردها

یکی از هنرهای ایرانیِ در خدمت معماری، هنر آینه‌کاری است. در فرهنگ ایرانیان، آب و آینه همواره نماد پاکی و روشنایی و راست‌گویی بوده‌اند. بی‌گمان، به‌کارگیری آینه در تزیینات معماری ایرانی نیز برگرفته از همین فرهنگ است. با ورود نخستین آینه‌های نازک به ایران، هنرمندان به تلفیق آینه و هنر گره‌چینی پرداختند. آینه کاری سنتی متأخرترین ابتکار هنرمندان ایرانی در معماری و تزیین داخلی بنا محسوب می‌شود.

این هنر سنتی، در تزیینات داخلی اماکن تاریخی، همچون کوشک باغ‌ها و خانه‌ها و بقاع متبرک و اماکن مذهبی کاربرد دارد. در این‌گونه بناها، در راستای اثبات پاکی و قداست روشنایی و باارزش‌بودن محیط، از قطعات کوچک آینه برای ایجاد فضایی روشن و رؤیایی و پرتلألؤ استفاده می‌‌شود.

خواستگاه اولیه‌ آینه و منشأ آینه کاری سنتی ایران

از زمانی که انسان زندگی روی زمین را آغازید، به داشتن شیئی آینه‌‌مانند و دیدن خود در آن احساس نیاز می‌کرد. انسان برای رفع این نیاز از آینه‌ای كه طبیعت در اختیار او گذاشته بود، یعنی آب استفاده می‌‌كرد.

برای بررسی خواستگاه ابتدایی آینه، باید به دوران پیش از تاریخ ایران نگاه کرد. انسان در دوره‌‌ی مس و سنگ توانست آینه‌های فلزی بسازد. آینه از دیرباز، افزون بر كاربرد آرایشی، کاربردهای دیگری در طلسم و جادوگری و همچنین برای درمان مریضی‌ها داشته است.

در ایران، قدیمی‌ترین آینه از کاوش‌های باستان‌شناسی تپه‌‌ی سیلک (نزدیک كاشان) به دست آمده است. آینه‌های یافت‌شده در این محوطه عبارت‌اند از صفحات گردی از مس كه اطراف آن اندكی برآمده است و بدون دسته‌ ساخته شده‌‌اند. از حدود هزاره‌‌ی چهارم پیش از میلاد، ساختن آینه در ایران آغاز شده بود. این صفحات ساخته‌شده از مس، به‌‌نحوی صیقلی و صاف می‌شدند كه قابلیت انعکاس پیدا می‌کردند.

پس از اختراع فلز مِفرغ، آینه‌های مفرغی جایگزین آینه‌های مسی شدند. نمونه‌هایی از این آینه‌ها، از کاوش‌های تپه حصار دامغان، شوش، خوروین فارس، املش، لرستان و نقاط دیگر ایران به دست آمده‌اند. به‌طور کلی، آینه‌های برنزی شامل صفحات نازک و گردی هستند كه هر دو طرف آن به‌خوبی صاف و صیقلی شده‌اند.

تاكنون آینه‌ای از دوره‌ی هخامنشیان به دست نیامده است. در دوره‌‌ی ساسانیان نیز از آینه‌های فلزی استفاده می‌شد. در میان اشیای متعلق به دوره‌‌ی ساسانیان نیز آیینه‌‌ی كوچک مدوری از املش کشف شده است. نکته‌‌ی جالب‌توجه درباره‌‌ی این آینه، تداوم و شفافیت‌ و صیقلی‌‌بودن آن تاکنون است.

ساخت آینه‌های امروزی اندکی با گذشته متفاوت است. در قرن ۱۳ میلادی در ونیز ایتالیا، ساخت آینه‌هایی با ورقه‌های از سرب آغاز شد؛ اما بعدها به سمی‌‌بودن سرب پی ‌بردند و آینه‌های جدید را با قلع و جیوه ساختند. این آینه‌‌ها پس از مدتی به بازارهای جهانی و همچنین ایران، وارد شدند. با گذشت زمان، آینه ‌کاری سنتی به‌عنوان عنصری بدیع در تزیین بناها کاربرد پیدا کرد و شیوه‌‌ی متفاوتی در زیباسازی بناها و عمارت‌های ایرانی را پدید آورد.

تعریف آینه کاری سنتی ایرانی

هنر ایجاد شکل‌های منظم در طرح‌ها و نقوش متفاوت، با استفاده از قطعه‌های كوچک و بزرگ آینه‌ را آینه کاری گویند. این هنر به‌منظور تزیین بخش‌های داخلی بنا به کار می‌رود. آینه کاری سنتی، سبب ایجاد فضایی درخشان و پرتلألؤ می‌شود كه از انعکاس پی‌درپی نور در قطعات بی‌‌شمار آینه پدید می‌آید.

آموزش آینه کاری سنتی

استادکاران و هنرمندان آینه‌کار برای اجرای هنر آینه‌کاری، ابتدا نقش مدنظرشان را طراحی می‌کنند. سپس، به روشی‌هایی که در ادامه شرح داده‌ایم، طرح را پیاده‌سازی و با ابزارهای مخصوص، به اجرای آن می‌پردازند.

ابزارها و مواد کاربردی

ابزار كار آینه کاری سنتی بسیار ساده است؛  هرچند به هنرمندی و تجربه استادكار نیز بستگی دارد. ابزارهای آینه‌کاری عبارت‌اند از:

• آیینه‏‌ی ساده با ضخامت كم (۲ یا ۱٫۵ یا ۱ میلی‌متر)
• الماس نرم‏بر
• گونیا
• خط‏‌كش
• خمیر یا ملات

مراحل و روش اجرا

مراحل مختلف آینه کاری سنتی به این صورت است كه نخست، نقاش یا معمار بنا یا خود آینه‌کار، طرح كار را تهیه می‌‌کند. در طرح‌های پیچیده، كاغذ را سوزنی می‌کنند و به‌وسیله‌‌ی آن سطح را گرده می‌زنند؛ سپس آینه‌کاری را مطابق با طرح پیاده‌شده آغاز می‌کنند.

در بخش آینه کاری، زمینه‌‌ی کار، نقوش یا خطوط برجسته و فرورفته دارد. گچ‌بُر زمینه‌‌ی کار را (مشابه با طرح آینه‌کاری) آماده می‌کند؛ سپس آینه‌‌بُر یا آینه‌کار، قطعات آینه را در اندازه و شکل‌های مدنظر با الگویی مقوایی، بدون جداسازی از هم برش می‌دهد. پس از آن، به‌وسیله‌‌ی ملات یا خمیر، آینه‌‌ی چسبان را می‌سازند. خمیر، ترکیبی از گچ و سریش است.

قطعات آینه را بر اساس طرح، با فشارآوردن دست به محل برش آن‌ها روی گچ کُشته، بر سطح کار می‌‌چسبانند و با فشار دست، برآمدگی و فرورفتگی مدنظر را ایجاد می‌کنند؛ سپس نقوش مدنظر را شکل می‌دهند. در پایان، سطح کار را پاک و براق می‌کنند.

در طرح‌هایی که قطعات آینه را با فاصله از هم می‌چسبانند، برای تکمیل کار به بندکشی نیاز است. بدین منظور، ملاتی از ترکیب پودر سنگ و سیمان سفید و گاهی همراه با پودرهای رنگی تهیه می‌کنند و روی درزها می‌کشند تا شیارها کامل پر شوند. سپس سطح کار را تمیز می‌کنند تا آینه‌ها درخشش خود را بازیابند.

در قدیم، برای تهیه ملات و چسباندن آلات گره روی سطوح کار از گچ بسیار نرم به‌‌اضافه‌‌ی سریش یا شیره‌‌ی خرما استفاده می‌کردند؛ اما امروزه، بیشتر از ملات گچ و چسب سفید استفاده می‌شود.

شیوه‌ها و طرح‌های آینه کاری

معماری ایرانی کاملاً هندسی است. هندسه در شکل‌گیری این معماری، نقشی بسزایی دارد. رایج‌ترین طرح‌ها در آینه کاری سنتی به «گره» مشهور‌ند كه از نظر گوناگونی اشکال و تنوع و كاربرد آن‌ها در رشته‌های مختلف هنر ایران، در نوع خود مانند ندارند.

طرح‌های دیگری نیز متداول بوده است، همچون قاب‌بندی به شیوه‌های گوناگون شمسه، ترنج، لچک، قطارسازی، اسلیمی، مقرنس، نیم‌‌گره‌های گود مشهور به «كاسه» یا تركیب و تلفیقی از این شیوه‌‌ها. این‌گونه طرح‌ها را بر سطح‌های صاف اجرا می‌کردند. شکل‌های جامی نیز در آینه کاری گذشته و حال کاربرد داشته است.

در این هنر، افزون بر ترکیب قطعه‌های گوناگون آینه در مایه‌ی گره و طرح‌های گیاهی، دو نوع تکنیک دیگر نیز وجود دارد:

آینه کاری به شیوه‌ هندسی

• شیوه‌‌ی برجسته‌‌ی هندسی
• شیوه‌‌ی تخت هندسی
• شیوه‌‌ی یاقوتی هندسی
• شیوه‌‌ی گچ و آینه هندسی

هنرمندان، آینه‌ها را به اشکال مختلف هندسی همچون مثلث و لوزی و مربع می‌بریدند و به‌صورت الماس‌تراش به کار می‌بردند. سقف تالار آینه‌‌ی کاخ گلستان یکی از بهترین نمونه‌های این‌گونه آینه کاری سنتی است. گاهی در سقف، آینه‌های جام یکپارچه به کار می‌رفت که سطح آن‌ها را با قطعات شیشه، به‌صورت گره‌سازی تقسیم می‌کردند؛ سپس درون شکل‌های ایجادشده، با رنگ سفید نقش می‌زدند.

زیباترین نمونه از این دست آینه کاری سنتی ایرانی، در کاخ جونقون بختیاری دیده می‌شود.

آینه کاری به‌شیوه‌‌ی غیرهندسی

• شیوه‌‌ی كپ‌بری
• شیوه‌‌ی تخت
• شیوه‌‌ی یاقوتی

شیوه‌‌ی گچ و آینه

این فن را می‌توان این‌‌گونه بیان کرد: اولین تکنیک آینه کاری که بومی است و رنگ ایرانی دارد. استفاده از بندهای اسلیمی و ختایی گچ‌بری‌‌شده روی آینه، اولین وجه تمایز روش آینه کاری ایرانی از آینه کاری اروپایی است.

از اولین نمونه‌های این شکل آینه کاری (گچ‌بری روی آینه)، می‌توان به گچ‌بری‌های روی آینه در مقرنس‌های ایوان آینه‌ی کاخ چهل‌ستون اصفهان اشاره کرد.

تکنیک دیگری که کاملاً مشابه این شیوه اجرا می‌‌شود، تلفیقی از قطعات آینه و نوارهای گچ‌بری بین این قطعات است که طرح‌های اسلیمی را دربردارند. جلوه‌‌ی بصری این شیوه کاملاً مانند گچ‌بری روی آینه است.

آینه کاری روی درز (آینه روی آینه)

در این حالت، حاشیه‌‌ یا قاب طرح، نقش رومی است. طرح وسط، گل و بوته روی گچ با نقش گل و بوته‌‌ی گلدانی را شامل می‌شود که با تکنیک آینه کاری روی درز انجام شده است. در بقیه‌‌ی قسمت‌ها، از گچ و آینه به‌صورت هم‌سطح بهره می‌برند.

آینه کاری یاقوتی

در سال‌های اخیر، نوعی آینه کاری با شیشه‌های رنگارنگ به کار می‌‌رود كه طرح آن بیشتر شامل گل و بوته و ترنج و نیم‌‌ترنج است. برخلاف شیوه‌‌ی سنتی كه قطعات آینه همگی هندسی و گوشه‌دار است، امروزه، آینه‌ها و شیشه‌ها را منحنی و گرد یا بادامی می‌بُرند و به كار می‌برند. این شیوه‌ی آینه کاری توأم با شیشه را «آینه‌‌کاری یاقوتی» می‌خوانند.

در این شیوه، گاهی قطعات آینه روی شیشه چسبانده می‌شود. نمونه‌‌ی برجسته‌‌ی این روش را در بازسازی بخش‌هایی از آینه کاری کاخ مرمر و تزیینات هتل شاه‌عباس اصفهان می‌توان دید.

آینه کاری مقرنس

آینه کاری مقرنس نوع دیگری از هنر آینه کاری سنتی ایرانی است. این نوع آینه کاری روی سطح‌های صاف انجام می‌شود و بیشتر در اماکن مذهبی کاربرد دارد. در گذشته و حال، شکل‌های جامی نیز در آینه کاری کاربرد داشته‌اند؛ ازجمله کاربرد نیم‌کره‌های کور یا کاو که به «کاسه‌‌ی جام» یا «گلجام» شهرت دارد، مقرنس‌هایی است که با آینه‌کاری پوشانده می‌شوند و در سقف نیم‌‌گنبدی ایوان‌ها یا زیر گنبدها و سه‌کنج‌ها و نیز در کاربندی‌ها به کار می‌روند.

از بهترین نمونه‌های این‌گونه تزیینات مقرنس‌های ایران، آینه‌‌‌کاری حرم حضرت معصومه در قم است. آمیزه‌ای از آینه‌کاری و نقاشی بر چوب نیز از گذشته تداول دارد. در سقف تالار بزرگ عمارت نارنجستان شیراز تلفیق این دو هنر را به چشم می‌خورد.

کُپ‌‌بری

در این شیوه‌ی آینه کاری، از آینه‌های محدب (كپ یا كوژ) استفاده می‌شود. احتمالاً پیشینه‌ی ساخت این آینه‌ها قدمتی بیش از آینه‌های قلع‌‌جیوه دارد؛ چراكه بقایای قطعه‌‌ای از آینه‌‌ی سربی شکسته‌‌شده یافت شده است. در فن كپ‌‌بری، با توجه به فرم آینه‌های محدب، طرح دلخواه آماده می‌شود؛ سپس آن را بر بستر دیوار گرده و منتقل می‌کنند.

روش کار کپ‌‌بری

با توجه به طرح، آینه‌ها را روی دیوار با گچ و سریش می‌چسبانند. مجدداً روی كل مجموعه را با گچ می‌پوشانند و طرح را دوباره دقیقاً روی طرح اولیه گرده می‌کنند. اطراف نقوش روی گچ را كه زیر آن‌ها آینه وجود دارد، تا حد رسیدن به سطح آینه، با ابزار مخصوصی می‌برند. در نهایت، روی گچ باقیمانده را نقاشی یا طلاكاری می‌کنند. ازجمله زیباترین کپ‌‌بری‌ها، بقایای طرح سروهایی است كه در تالارهای برخی از اتاق‌های كاخ هشت‌بهشت باقی‌مانده و میراث دوران صفویان است.

کاربرد آینه کاری در فضای بناها

به‌‌کارگیری آینه کاری سنتی در ساخت سردرها، کتیبه‌ها، در و پنجره و تاق‌ها رواج داشته است.

گاهی قاب‌های تشکیل‌‌دهنده‌‌ی سقف نیز فقط از آینه‌های مستطیل‌‌شکل (شبکه‌بندی سقف) بودند که تصویر دیوارهای آینه کاری‌ شده و اشیای داخل تالار عمارت، نقش‌های رنگارنگ قالی كف تالار، شیشه‌های رنگی پنج‌دری‌ها و ارسی‌ها در آن‌ها بازتاب می‌‌شد و منظره‌های دل‌پذیری پدید می‌آورد.

در سقف‌ها، آینه‌هایی یکپارچه به كار می‌رفت كه پشت بعضی از آن‌ها را با رنگ دست‌ساز نقاشی می‌کردند؛ ازجمله نقاشی اسلیمی، گل و مرغ، گل و بوته و تصویر اشخاص. طرح‌های دیگری همچون شمسه‌‌ی ترنج و قطارسازی نیز متداول بوده است. این‌گونه طرح‌ها بر سطح‌های صاف ایجاد می‌‌شدند.

در گذشته و حال، ایجاد شکل‌های حجمی نیز در آینه کاری معمول بوده است. این شکل‌های حجمی عبارت‌اند از:

• نیم‌‏گره‌های گود، مشهور به «كاسه»؛
• مقرنس‌های پوشانده‏‌شده با آینه کاری سنتی ایرانی؛
• سقف نیم‏‌گنبدی (نیم‏‌كاره) ایوان‌ها؛
• زیرگنبدها (سه‌کنج‌ها)؛
• کاربندی‌ها.

آینه کاری در باغ‌ها و کاخ‌ها

در ساختمان کوشک باغ‌های ایرانی، مانند باغ‌های دلگشا و نارنجستان و عفیف‌آباد، به‌فراوانی آینه کاری‌ انجام شده است. در آینه‌کاری این بناها نیز مانند خانه‌های ایرانی، از طرح‌های گل و گلدان با تعداد کمی نقوش اسلیمی بهره برده‌اند. آینه کاری سنتی در قسمت‌‌هایی که به‌‌همراه تزیینات چوبی و نقاشی روی چوب انجام شده، جلوه‌‌ی خاصی به ساختمان باغ‌ها بخشیده است. غالباً در سقف این بناها، شیوه آینه روی آینه دیده می‌شود.

آینه کاری در مکان‌های مقدس

در بیشتر بناهای مذهبی، فن آینه روی آینه (چند لایه آینه) و آئینه ‌کاری روی درز کاربرد داشته است. رنگ غالب این مکان‌ها نقره‌ای است و رنگ‌های لاجورد به‌صورت تکه‌ای یا قالب‌بندی استفاده شده‌اند.

در مکان‌های مذهبی، هنر آینه کاری سنتی به‌صورت وسیع و روی دیوار و سقف کار می‌شد. معمولاً آینه کاری روی دیوار با برجستگی کم و با طرح گره و اسلیمی اجرا می‌گردید. آینه کاری در سقف این بناها، با برجستگی زیاد و به‌صورت شمسه، ترنج، لچک، قطارسازی، اسلیمی، مقرنس و نیم‌کره‌ای گود رایج بود. در بناهای مذهبی، حاشیه‌‌ی قرنیز هم گاهی به‌صورت تخت و گاهی به‌صورت مقرنس آینه کاری می‌شد.

علت آینه کاری دیوارهای اماکن مذهبی چیست؟

در معماری ایرانیِ پس از اسلام، هنر آینه کاری به‌‌همراه تابش نور و بازتاب آن، نماد فضایی پر از حضور خداست. کل واحدی که از قرارگیری اجزایی بسیار ریز در کنار یکدیگر متشکل می‌شود، وحدت و یگانگی ذات بی‌نهایت خداوند را تجلی می‌بخشد. افزون بر این،‌ انسان با مشاهده تصویر خود در آینه‌کاری‌ها، به فروتنی می‌رسد؛ زیرا تصویرش شکسته می‌شود و گویی، منیت‌ها از میان برداشته می‌شوند.

می‌توان گفت که آینه در معماری ایران، نمادی از ذات خداوند، یادآور وحدت خلقت و موجودات جهان و نیز راهنمایی برای رسیدن به مقصود است. افزون بر آن، آینه کاری در معماری ایرانی جلوه‌گاه نور است. آینه نور را بازتاب می‌دهد و تابش نور را چندبرابر می‌کند.

درخور توجه است که آینه‌کاری در اماکن مذهبی مختص معماری اسلامی نیست؛ در معماری کلیساها و نیایشگاه‌های دیگر ادیان نیز جلوه‌های باشکوهی از آینه کاری سنتی به چشم می‌خورد.

آینه کاری در منزل

تزیینات آینه کاری در بناهای مسکونی، به‌ طرح‌های گل و گلدان و نقوش اسلیمی و آینه کاری روی گچ محدود است. در دوران قاجار، برخی از خانه‌ها تالاری به‌‌نام تالار آینه داشتند؛ در آن تالار، هنر آینه کاری به‌صورت گسترده و به‌شیوه‌‌ی «آینه روی آینه» به کار می‌رفت. آینه‌ها روی دیوار و سقف کار می‌شدند. معمولاً آینه کاری روی دیوار، با برجستگی کم و با طرح‌هایی به‌‌شکل گل و گلدان کاربرد داشته است. آینه کاری در سقف، با برجستگی بیشتری نسبت به دیوار و به‌صورت ترکیب با نقاشی و تزیینات چوبی اجرا می‌شده است.

آینه کاری مدرن

امروزه نیز طراحان و معماران، از آینه در بخش‌های داخلی بنا استفاده می‌کنند تا فضایی زیبا با نقش‌ها و طرح‌هایی جدید بسازند. این طراحی‌‌ها با عنوان آینه کاری مدرن شناخته می‌شود که طرح و مدل‌های متنوع و گوناگونی دارند. آینه کاری مدرن افزون بر استفاده در منزل، در مکان‌‌های مختلفی مانند هتل‌ها و تالارها نیز به کار می‌رود.

تاریخچه‌ آینه کاری سنتی در ایران

مدارک روشنی از سابقه‌‌ی هنر آینه کاری در ایران موجود نیست. بهره‌گیری از قطعات آینه و هنر آینه کاری سنتی، گذشته از هماهنگی، ریشه‌ای اقتصادی نیز داشته است؛ زیرا بخشی از آینه‌هایی که از سده‌‌ی ۱۶ میلادی از اروپا، به‌ویژه ونیز، به ایران آورده می‌شد، در راه می‌شکست. هنرمندان ایرانی برای بهره‌گیری از قطعات شکسته، راهی ابتکاری یافتند و آن‌ها را در آینه کاری استفاده کردند. ظاهراً آینه کاری با به‌‌کاربردن آن‌ آینه‌های شکسته‌ در ‌راه، آغاز شد.

آینه‌کاران ایرانی، در سیر تکاملی هنر خود از قطعات کوچک‌تر آینه بهره گرفتند و آثار دقیق‌تر و ظریف‌تری پدیده ‌آوردند. برای این کار، جام‌های آینه‌‌ی نازک از آلمان وارد شد. آسانی برش‌دادن آن‌ جام‌ها، موجب پدید‌آمدن روش‌هایی تازه‌ گردید.

مدارک تاریخی نشان می‌دهند كه برای نخستین بار در ایران، تزیین بنا با آینه در شهر قزوین، پایتخت شاه‌طهماسب اول آغاز شده است. در دیوان‌خانه‌ای كه ساخت آن را در سال‌های ۱۵۴۴ تا ۱۵۷۷ میلادی به انجام رساندند، اولین آینه کاری سنتی اجرا شده است.

پس از انتقال پایتخت به اصفهان، آینه کاری در کاخ‌های تازه‌ساز این شهر، همچون كاخ اشرف (بهشهر) گسترش یافت. شاردن، سفرنامه‌‌نویس صفوی که در زمان شاه‌‌سلطان‌‌حسین به ایران آمد، تعداد این بناهای آینه کاری را بیش ۱۳۷ عدد نام برده است.

از میان آن‌ها می‌‌توان كاخ معروف به «آینه‌خانه» را نام برد؛ این کاخ به‌‌سبب كاربرد بسیار آینه در آن بدین نام شهرت یافته است. در كاخ چهل‌ستون نیز كه در دوره‌ شاه‌عباس دوم بنا شد، از آینه به‌طور گسترده استفاده کرده‌اند. در كاخ چهل‌ستون افزون بر آینه‌های قدی یا بدن‌نما، از شیشه‌های لوزی‌‌شکل رنگارنگ و قطعه‌های كوچک آینه برای تزیین سقف و بدنه‌ی ایوان و تالار استفاده شده است؛ حتی ستون‌های ۱۸گانه‌‌ی ایوان را نیز از آینه و شیشه‌های رنگی پوشانده بودند.

در دوره‌‌ی قاجاریه و از زمان ناصرالدین‌شاه، آینه ‌کاری از گسترش و رونق خاصی برخوردار شد. استفاده از این هنر در ساخت بسیاری از بناهای حکومتی و مذهبی، به‌عنوان یکی از تزیینات وابسته به معماری رواج یافت.

اولین تالار آینه‌ ایرانی

«كاخ تچر» یا کاخ زمستانی از کاخ‌های زیبای تخت‌جمشید است. قسمت‌هایی از کاخ تچر، مانند درگاه‌ها و تاقچه‌ها و دیوارها، تقریباً سالم مانده‌اند. این بخش‌ها از سنگ‌های کاملاً صیقلی ساخته شده‌اند. شفاف و صیقلی‌‌بودن سنگ‌های این كاخ، به‌ویژه قسمت داخلی پنجره‌های مركزی، به‌حدی بوده كه تصویر چهره به‌خوبی در آن منعکس می‌شده است. به همین سبب، آن را «تالار آیینه» نام‌گذاری کرده‌اند. می‌توان این تالار را اولین تالار آینه ایران معرفی کرد.

شهرهای شهره در آینه کاری سنتی ایرانی

شهرهای مختلف ایران خاستگاه هنر آینه‌کاری بوده‌اند؛ اما در میان آن‌ها، شیراز و اصفهان و تهران و قزوین از شهرت بسیاری برخوردارند. هنرمندان آینه‌کار ایرانی از گذشته تا امروز با به‌کارگیری ذوق و سلیقه و با دقت و ظرافت طرح‌های بی‌بدیلی آفریده‌اند.

«دستی بر ایران» پیشنهاد می‌کند هنگام بازدید از مکان‌های تاریخی کشورمان، به هنرهای تزیینی به‌کار‌رفته در بناها، ازجمله آینه‌کاری سنتی ایران، توجه کنید تا با گوناگونی طرح‌ها و ظرافت‌های آن‌ها آشنا شوید. 

پرسش‌های متداول

برای پیدا کردن پاسخ سایر سوال‌هایتان می‌توانید با ما از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست در ارتباط باشید. ما در اسرع وقت به سوال‌های شما پاسخ خواهیم داد.

آینه کاری چیست؟

هنر ایجاد شکل‌های منظم در طرح‌ها و نقوش متفاوت، با استفاده از قطعه‌های كوچک و بزرگ آینه را آینه کاری گویند. آینه کاری سنتی، سبب ایجاد فضایی درخشان و پرتلألؤ می‌شود كه از انعکاس پی‌درپی نور در قطعات بی‌‏شمار آینه پدید می‌آید.

چرا در اماکن مذهبی از آینه تخت استفاده می‌شود؟

آینه‌های تخت تصویر را در اندازه و شکل طبیعی خود نشان می‌دهند. ازاین‌رو، در مکان‌های مذهبی از تکه‌های آینه تخت برای آینه‌کاری استفاده می‌شود. کاربرد آینه‌های برآمده یا فرورفته در آینه کاری در صورتی است که هنرمند بیشتر بر زیبایی طرح متمرکز باشد نه بر بازتاب نورها و تصاویر.

آینه کاری چه انواعی دارد؟

• آینه روی آینه

• کپ‌بری

• گچ روی آینه

• یاقوتی

• آینه‌ کاری روی درز