محمد حسین عابدی، بازار؛ دولت ها در استان سمنان مانند دیگر نقاط کشورمان همیشه در قبال توزیع اقلام به خصوص کالاهای اساسی مانند مرغ و گوشت، روغن و برنج و … سیاست های قابتی داشته اند یعنی ابتدا تلاش می کنند تا با قیمت گذاری دستوری در ستاد تنظیم بازار فرایندی را آغاز کنند.
مرحله دوم عرضه اقلام و توزیع آن در بازارهای استان سمنان است و مرحله سوم نظارت بر توزیع آنها که عمدتاً هم برعکس انجام می شود یعنی به جای اینکه نظارت ها از بالادست یعنی تولید صورت گیرد، از پایین ترین مرحله یعنی میوه فروشی محله های زندگی ما آغاز می شود و در نتیجه کارشناسان عقیده دارند که دولت در واقع به گران فروشی مبارزه می کند نه با گرانی در حالی که اصلا مشکل مردم ما گران فروشی نیست بلکه گرانی است!
مصائب یک تصمیم
در این بین یکی از راهکارهای سهل الوصول دولتی که عمدتاً هم در پیک های تقاضا مانند ابتدا بهار، ابتدای نوروز و ماه رمضان و … برگزار می شود، نمایشگاه های عرضه مستقیم کالا است که در اکثر شهرهای بزرگ استان به خصوص چهار شهر دامغان، شاهرود، سمنان و گرمسار همه ساله بدون تردید شاهد برگزاری آنها هستیم.
فروشندگان نمایشگاه های عرضه مستقیم کالاها همان میوه فروش و خشکبار فروش و آجیل فروشی هستند که در بازار و محله آنها حضور دارند و این معنای عرضه مستقیم نیست
ساز و کاری که در ظاهر هدفش عرضه مستقیم کالا و خدمات به مردم است تا قیمت قدری کاهش پیدا کند ولی از آنجا که اساساً مشکل مردم گرانی است و نه گران فروشی، گاهی قیمت های درون این نمایشگاه ها با بیرون تفاوتی نداشته و شاید در برخی مقاطع حتی تفاوت بالعکس هم باشد و کالایی را بتوان در بازار با قیمت کمتر هم پیدا کرد.
از طرف دیگر مردم عقیده دارند که فروشندگان نمایشگاه های عرضه مستقیم کالاها همان میوه فروش و خشکبار فروش و آجیل فروشی هستند که در بازار و محله آنها حضور دارند فقط برای ده روز کیسه های کالاهای خودشان را به یک مکان دیگر می برند و می فروشند و این معنای نمایشگاه با تعریف کلاسیک را ندارد همه این موارد این سوال را مطرح می سازد که اساساً این دست نمایشگاه ها تاثیر دارند!؟
کدام عرضه مستقیم؟
یک کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار بازار، ضمن بیان اینکه نمایشگاه های عرضه مستقیم کالا باید با حضور تولیدکنندگان برگزار شود نه مغازه داران، گفت: وقتی شما می توانید ادعای عرضه مستقیم کنید که مثلا به کارخانه تبرک یک غرفه در سمنان بدهید که مستقیم از کارخانه رب و آبلیمو و محصولات دیگر را بیاورد و با قیمت درب کارخانه به دست مردم برساند اما اینکه شما بازاریان سمنان را که محصولات شان را از نماینده فروش و دلال و بازار تهران و … با پرداخت سود خریده آن هم با چرخش بین دست کم دو حتی سه و در برخی محصولات چهار دست، گردهم بیاورید نمایشگاه عرضه مستقیم نیست.
حسن همتیان با بیان اینکه عرضه مستقیم یعنی تولید به مصرف و این موضوعی است که اساس نمایشگاه های بهاره و پائیزه و … را باید تشکیل دهد، ابراز کرد: اینکه شما جمعی از اصناف را گرد هم بیاورید و مثلا بخشی از فروشگاه آنها به جای خیابان امام (ره) در یک سالن ورزشی قرار داده شود، نمایشگاه نیست پس اساساً وقتی نمایشگاه عرضه مستقیم نیست، نمی تواند هم برکات و مسائل مرتبط با آن را داشته باشد که بخواهیم درباره آن حتی صحبت کنیم.
یک فعال صنفی: حضور در نمایشگاه ها دو بعد دارد که البته همیشه بعد مردم در آن دیده می شود اما نمایشگاه برای اصناف در این رکود بازار، یک دریچه است که شاید بتوانند چند چک را پاس کنند
وی افزود: سوالی که مردم ما در قبال این دست نمایشگاه ها مطرح می کنند این است که پس چرا قیمت اقلام عرضه شده در این نمایشگاه ها با بیرون تفاوتی ندارد؟ مثلا پنیر وقتی روی آن درج شده ۴۵ هزار تومان بیرون هم ۴۵ هزار تومان هست داخل نمایشگاه هم ۴۵ هزار تومان است پس اساساً چرا باید به این نمایشگاه ها مراجعه کرد؟
مزیت هایی که نیست!
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه تنها مزیتی که نمایشگاه هایی که مسئولان استان اسم آن را عرضه مستقیم می گذارند این است که همه اقلام از لباس تا خودکار و روغن زیر یک سقف جمع می شود و شما شاید قدری راحت تر بتوانید همه را یکجا پیدا کنید، گفت: اگر از مردم سوال کنید که این نمایشگاه ها چه تفاوت دیگری با بیرون دارند شاید پاسخ دیگری دریافت نکنید.
همتیان با بیان اینکه اساساً با نمایش در اقتصاد مخالف هستم، ابراز کرد: کار در اقتصاد کشورمان از نمایش و نمایشگاه که همان جایی برای نمایش محسوب می شود گذشته و باید قدری عمل گرایانه تر و واقع بینانه تر اندیشید مسئولان ما اگر می توانند مستقیماً تولید کننده را به صحنه بیاورند تا اقلام را بدون واسطه با همان قیمت درب کارخانه به مردم عرضه کند حتما این کار را کنند و در غیر اینصورت این حجم از وقت و انرژی واقعا بیهوده است.
وی افزود: کارخانه ای که تولید یک روزش در سال اندازه مصرف کل استان سمنان است و یک سفارش او مثلا در خراسان رضوی دو برابر کل جمعیت ۷۰۰ هزار نفری استان سمنان محسوب می شود به نظر نمی رسد که اصلاً بخواهد یا حتی بتواند به لحاظ صرفه مالی یک هفته محصولات و نیروی انسانی و انرژی و وقت خود را مثلاً در سمنان بگذارد زیرا در همین بازه زمانی که در اینجا معطل می شود ده ها هزار کالا را فروخته است پس اساساً به لحاظ فلسفه وجودی هم عبارت نمایشگاه عرضه مستقیم دارای ایراد معنایی و شکلی است که به نظر نمی رسد اصلا عملی شود.
کسبه نفع می برند
پس باید چه کرد؟ آیا باید دست روی دست گذاشت؟ یک فعال بخش بازرگانی که البته اینقدرها هم نسبت به این نوع نمایشگاه ها بدبین نیست در گفتگو با خبرنگار بازار می گوید: نمایشگاه های عرضه مستقیم یا هر اسمی که روی آنها می گذاریم حد آخر و نهایت تلاش مسئولان یک استان کم جمعیت مانند سمنان برای این است که وضعیت قیمت ها حتی پنج الی ده درصد بهبود پیدا کند و همین نیز گاهی غنیمت است.
فرهاد سالاری که خود سابقه حضور در نمایشگاه هایی از این دست را زمانی که مدیر فروش یک مجموعه تولیدی بوده دارد، ادامه می دهد: حضور در نمایشگاه ها دو بعد دارد که البته همیشه بعد مردم در آن دیده می شود که چه بخرند و چطور بخرند اما یک بعد دیگرش هم عرضه کننده یا اصناف هستند که نمایشگاه ها برایشان در این رکود بازار یک دریچه ای است که شاید بتوانند چند چک را پاس کنند آن هم در این وضعیت خراب کسب و کار؛ لذا ما هم قبول داریم که چیزی به نام عرضه مستقیم اصلا وجود خارجی ندارد اما نمی شود هم دست روی دست گذاشت و کاری نکرد.
وی با بیان اینکه فرض کنید که نمایشگاه ها اصلا هیچ خروجی به لحاظ تهیه اقلام با قیمت پایین تر برای مردم نداشته باشد که البته دارد ولی می پذیریم که آنچنان نیست اما همین که یک بازاری بتواند دو چک خودش را در شب عید پاس کند شاید رسالت یک نمایشگاه از اساس انجام شده باشد، افزود: بهتر است به این دست نمایشگاه ها از بعد کسبه هم نگاه کنیم البته ناگفته نماند که دولتی ها هم با دریافت پولی از کسبه بابت اجاره غرفه یک درآمد البته مختصری خواهند داشت پس به نظر می رسد که ترجیح دولتی ها هم تداوم این دست نمایشگاه ها باشد.
تاثیر بر زندگی مردم
این فعال بخش بازرگانی که کارشناسی مدیریت بازرگانی نیز دارد ادامه می دهد: باید واقع بین باشیم هیچ کارخانه بزرگی از تولیدکننده محصولات صوتی تصویری مثلا دوو یا هیچ کارخانه تولید محصولات خوراکی برای یک شهرستان سمنان که جمعیتش به ۲۰۰ هزار نفر هم نمی رسد یک هفته الی ده روز زمان نمی گذارد، ابراز کرد: پس چاره این است که با داشته ها ساخت کما اینکه نفس این کار که اصناف گرد هم بیایند هم برای مردم خوب است که همه چیز را زیر یک سقف تهیه کنند و هم نظارت بر بازار و عرضه برای دولتی ها و بازرسی ها راحت تر می شود.
یک کارشناس: مسئولان باید الگوی نمایشگاه کتاب را پیش بگیرند در نمایشگاه کتاب شاهد هستیم که ناشر مستقیم یا خودش شرکت می کنند و یا نماینده ای را می فرستد تا در نمایشگاه شرکت کند
در نهایت کارشناس و صاحب نظر مسائل کسب و کار در گفتگو با خبرنگار بازار، ضمن بیان اینکه نمایشگاه های عرضه مستقیم کالا تاثیر چندانی بر زندگی مردم ندارند چون مشکل مردم گرانی است و این مقوله داخل و خارج از نمایشگاه نمی شناسد، گفت: دولت ها در استان سمنان متاسفانه آزموده ها را بارها آزموده اند و نتیجه ای هم نگرفته اند.
مائده حسین پور با بیان اینکه نمایشگاه عرضه مستقیم خشکبار و آجیل با نمایشگاه کتاب تفاوت هایی اساسی دارد، بیان کرد: مسئولان باید الگوی نمایشگاه کتاب را پیش بگیرند در نمایشگاه کتاب شاهد هستیم که ناشر مستقیم یا خودش شرکت می کنند و یا نماینده ای را می فرستد تا در نمایشگاه شرکت کند لذا وقتی کتاب در اختیار تولید کننده است می تواند با قیمت معقول تری نسبت به بیرون و به خصوص با کاهش دست به دست شدن کالا، محصول خود را عرضه کند در نتیجه مردم آن را فرصت طلایی می خوانند اما چرا نمایشگاه های عرضه مستقیم کالاهای دیگر را مردم فرصت طلایی نمی دانند؟ چون از این چرخه تبعیت نمی کند.
وی با بیان اینکه هرگاه بتوانیم الگوی نمایشگاه کتاب یعنی اتصال مستقیم تولید به مردم را پیاده سازی کنیم می توانیم بگوییم که برای مردم کاری کرده ایم، گفت: این موضوع البته دشواری هایی دارد اما مسئولان استان دست کم می توانند با رایزنی هایی که صورت می دهند بخشی از کارها را تسهیل و برای حضور شرکت های خوب تولیدگر مشوق هایی هم در نظر بگیرند یا دست کم شرکت های تولیدی درون استان را فعال کنند.
