این درحالی است که در بررسی شرایط بازار سرمایه طی دو تا سه سال گذشته چند عامل اساسی باعث شدند این بازار نسبت به سایر کلاسهای دارایی مانند ارز، طلا، املاک و خودرو از اقبال کمتری برخوردار باشد و رشد قابلتوجهی نکند.
یکی از دلایل اصلی این مساله، سطح بالای ریسکهای سیستماتیک بود. این موضوع باعث شد سرمایهگذاران بهسمت سایر بازارهای سرمایهای گرایش پیدا کنند. عامل دوم؛ سیاستهای اعمالشده بر شرکتهای بورسی بود. تصمیماتی که بهنوعی هزینههای تحمیلی بر شرکتها را افزایش داد یا بخشی از درآمد آنها را کاهش داد، تاثیر زیادی بر بازار گذاشت. در این رابطه قیمتگذاری دستوری خودرو از آن دست تصمیماتی است که شرکتهای خودروساز و قطعهساز را با ضرر و زیان هنگفتی مواجه کرده است.
سومین عامل، نرخ بالای سود بانکی بود. در برخی موارد نرخ سود به ۳۵درصد هم رسید که تاثیر مستقیمی بر ارزشگذاری سهام داشت. نرخ بهره بدون ریسک، یکی از مهمترین متغیرها در مدلهای ارزشگذاری داراییهاست. افزایش آن بهطور مستقیم باعث کاهش ارزش تمامی کلاسهای دارایی میشود.
بنابراین، افزایش نرخ بهره یکی از دلایلی بود که جذابیت سرمایهگذاری در بازار سهام را کاهش داد. اما در دو، سه ماه اخیر این سه عامل بهبود یافتهاند. نخست، ریسکهای سیستماتیک کاهش یافتهاند که این مساله موجب افت ریسک سرمایهگذاری در بازار سهام شده است.
دوم، سیاستهای دولت نسبت به گذشته تغییر کرده و از اقدامات دستوری که بهصورت مستقیم درآمد و هزینههای شرکتهای بورسی را تحتتاثیر قرار میداد، اجتناب شده است. حتی در برخی موارد، تصمیمات قبلی اصلاح شدهاند که این امر به شفافتر شدن فضای بازار کمک کرده است.
سوم آنکه هرچند هنوز نرخ بهره بالا باقی مانده اما سیاستهای اخیر دولت نشان میدهد کاهش آن در دستور کار قرار دارد. با اینکه این اقدام هنوز اثر ملموس و قابلتوجهی ایجاد نکرده ولی مسیر سیاستگزاری دولت در این زمینه مشخص است.
برای جمعبندی میتوان گفت عواملی که در سالهای گذشته باعث خروج سرمایهگذاران از بازار سرمایه شده بودند، اکنون بهبود یافتهاند.
این موضوع باعث شده است بازار سرمایه دوباره مورد توجه قرار بگیرد. درحالحاضر، بازار سهام به جذابترین فرصت سرمایهگذاری در اقتصاد کشور تبدیل شده؛ ارزش دلاری این بازار حدود ۱۲۰میلیارد دلار است که عدد بسیار پایینی محسوب میشود و ظرفیت افزایش قابلتوجهی دارد.
با کاهش موانع و محدودیتها انتظار میرود که این بازار رشد قابلتوجهی را در پیش داشته باشد.