این موضوع در شرایطی اتفاق افتاد که تنها ۲۰ هزار دستگاه در این مرحله از فروش عرضه شده بود؛ بنابراین شانس خرید خودرو تنها ۰.۲ درصد بود. به‌عبارت دیگر از هر ۴۶۰ نفر ثبت‌نام‌کننده تنها یک نفر موفق به‌خرید خودرو می‌شد.
تعداد متقاضیان برای آخرین طرح فروش ایران‌خودرو نسبت به دی‌ماه ۱۴۰۱ حدود ۹۰ درصد کاهش یافته است. اما در شهریورماه ۱۴۰۱ تعداد ثبت‌نام‌کنندگان خرید خودرو در سامانه یکپارچه ۶ میلیون و ۶۸۴ هزار نفر بود.
سخنگوی وقت وزارت صمت در آن زمان اعلام کرد ۹۷ درصد ثبت‌نام‌کنندگان برای این دور فروش سامانه یکپارچه متقاضی خرید محصولات ایران‌خودرو هستند. بنابراین تعداد ثبت‌نام‌کنندگان برای خرید محصولات ایران‌خودرو در شهریور سال ۱۴۰۱ را می‌توان حدود ۶ میلیون و ۴۸۴ هزار نفر در نظر گرفت.
بنابراین تعداد متقاضیان آخرین دور فروش ایران‌خودرو ۸۶ درصد نسبت به‌شهریور ۱۴۰۱ کاهش داشته است. سال ۱۴۰۲ خودروسازان بیشتر به‌ایفای تعهدات خود مشغول بودند.
اما از ابتدای سال ۱۴۰۳ که قیمت خودرو در بازار دیگر تابع مستقیمی از قیمت ارز نبود و پابه‌پای بهای دلار رشد نداشت و از طرف دیگر ماهیت سرمایه‌ای آن نیز تا حد قابل توجهی کاهش یافت، تعداد متقاضیان نیز رو به‌کاهش رفت؛ تا جایی که در مردادماه امسال ۱.۵ میلیون نفر برای خرید خودرو ثبت‌نام کردند. اما در شهریورماه امسال و با نخستین فروش ایران‌خودرو خارج از سامانه یکپارچه اوضاع متفاوت شد.
در طی طرح پیش‌فروش و فروش فوق‌العاده ایران‌خودرو، تبلیغات زیادی از طرف بانک‌های مختلف برای افتتاح حساب وکالتی انجام شد؛ کار تا جایی پیش رفت که آن‌ها در رقابت با یکدیگر دست به‌تامین اعتبار برای مشتریان نیز زدند. برای مثال برای ثبت‌نام در طرح فروش مردادماه ایران‌خودرو نیاز به بلوکه کردن ۲۳۰ میلیون‌تومان در حساب‌های وکالتی بود؛ این در شرایطی است که برخی بانک‌ها بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون‌تومان اعتبار برای متقاضیان در نظر گرفتند و افراد می‌توانستند با مقدار کمتری (مثلا ۱۰۰ یا ۱۳۰ میلیون‌تومان) اقدام به ثبت‌نام در این طرح‌ها کنند.
نتیجه این‌که بسیاری از افراد دست به ثبت‌نام خودرو زدند و برای خرید تنها ۱۱۵ هزار دستگاه (با احتساب مادران و خودروهای فرسوده) سه میلیون‌نفر ثبت‌نام کردند. با این حال ۱۹ شهریور بانک‌مرکزی در بخشنامه‌ای ممنوعیت اعطای هرگونه تسهیلات قرض‌الحسنه یا ارائه اعتبار به‌مشتریان با نرخ سود ترجیحی به‌منظور وکالتی کردن حساب‌های بانکی را ابلاغ کرد و تذکر داد که اگر در این مورد تخلفی صورت بگیرد، «اقدامات انضباطی و نظارتی مقتضی علیه آن بانک یا موسسه اعتباری و اعضای هیات‌مدیره ذی‌ربط اعمال خواهد شد.»
درواقع از ابتدا نیز هدف از اجرای طرح لزوم افتتاح حساب‌های وکالتی، جلوگیری از ایجاد تقاضای کاذب در عرضه‌های رسمی خودرو بود.
با ممنوعیت ایجادشده از سوی بانک‌مرکزی در طرح فروش دی‌ماه امسال تعداد متقاضیان باز هم کاهش یافت و به یک میلیون و ۹۸ هزار نفر رسید. البته علاوه‌بر همراهی نکردن بانک‌ها برای تخصیص اعتبار حساب وکالتی، افزایش مبلغ پول حساب‌های وکالتی به ۳۰۰ میلیون‌تومان و رشد قیمت رسمی خودرو در اواخر آبان‌ماه نیز روی این موضوع اثرگذار بود. حالا اما در طرح جدید ایران‌خودرو تنها ۹۱۱ هزار و ۲۴۶ نفر ثبت‌نام کرده‌اند که حکایت از افت قابل توجه تقاضای کاذب در این بازار دارد.
برای رسیدن به یک بازار متعادل خودرو، ادامه سیاست‌های فعلی مانند حساب‌های وکالتی و واقعی‌سازی قیمت‌ها گام مهمی است که نتایج مثبتی به‌همراه داشته است. تجربه چند ماه گذشته نشان داده این سیاست‌ها توانسته‌اند تا حد زیادی به‌کاهش تقاضای کاذب و خروج دلالان از بازار کمک کنند. با این حال، برای تداوم این روند مثبت و دستیابی به‌نتایج پایدار، نیاز به‌اقدامات تکمیلی است.
یکی از مهم‌ترین این اقدامات، اصلاح فرآیند قیمت‌گذاری است. این امر می‌تواند به‌کاهش بیشتر فاصله قیمت کارخانه و بازار کمک کند و انگیزه‌های سوداگری را کاهش دهد. نکته مهم دیگر، افزایش توان تولید داخلی است. خودروسازان باید بتوانند با بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود و برنامه‌ریزی دقیق، میزان تولید را افزایش دهند. عرضه بیشتر خودرو به‌بازار می‌تواند به‌متعادل شدن قیمت‌ها کمک کند و به‌این ترتیب دسترسی مصرف‌کنندگان واقعی به‌خودرو بیشتر خواهد شد.
رشد قیمت خودروهای مونتاژی در بازار آزاد
خودروهای داخلی در آخرین روز هفته گذشته رشد بهای یک تا ۸ میلیون‌تومانی و افت قیمت یک تا ۷ میلیون‌تومانی را تجربه کردند. جایی که پژو ۲۰۷ اتومات (۸۵ گانه) (۱۴۰۳) با ۸ میلیون‌تومان افزایش یک‌میلیارد و ۱۱ میلیون‌تومان و پژو پارس TU۵ (دریچه‌برقی) (۱۴۰۳) با ۶ میلیون‌تومان افزایش یک‌میلیــــارد و ۹ میلیون‌تومان اعلام قیمت شدند. از طرفی سورن پلاس دوگانه (۱۴۰۳) با ۷ میلیون‌تومان کاهش ۸۶۸ میلیون‌تومان، وانت کارا دو کابین (۱۴۰۳) با ۶ میلیون‌تومان کاهش ۹۸۲ میلیون‌تومان، پژو ۲۰۷ پانوراما اتومات ارتقا یافته (۱۴۰۳) با ۴ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۵۹ میلیون‌تومان و نیسان دوگانه آپشنال (دریچه‌سیمی) (۱۴۰۳) با ۳ میلیون‌تومان کاهش ۷۶۵ میلیون‌تومان قیمت‌گذاری شدند.
همچنین در میان خودروهای مونتاژی، شاهد رشد بهای ۵ تا ۵۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که قیمت فونیکس تیگو ۷ پرو پریمیوم (۱۴۰۳) با ۵۰ میلیون‌تومان افزایش به ۲ میلیارد و ۲۶۰ میلیون‌تومان، ام‌وی‌ام X۵۵ پرو (۱۴۰۳) با ۳۵ میلیون‌تومان افزایش به یک‌میلیارد و ۶۹۵ میلیون‌تومان، فونیکس FX پریمیوم (۱۴۰۳) با ۳۵ میلیون‌تومان افزایش به ۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون‌تومان، فونیکس آریزو ۶ پرو (۱۴۰۳) با ۲۵ میلیون‌تومان افزایش به یک‌میلیارد و ۷۴۵ میلیون‌تومان و فیدلیتی پرستیژ ۵ نفره (۱۴۰۳) با ۱۵ میلیون‌تومان افزایش به ۲ میلیارد و ۷۳۵ میلیون‌تومان رسید.
در گروه خودروهای وارداتی نیز شاهد کاهش و افزایش بهای ۵۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که نیسان سیلفی E-Power مکس ادیشن (۲۰۲۳) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش ۳ میلیارد ۸۰۰ میلیون‌تومان و نیسان سیلفی E-Power پلاس (۲۰۲۳) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش ۳ میلیارد و ۲۵۰ میلیون‌تومان ارزش‌گذاری شدند. از طرفی قیمت فیات ۵۰۰ (۲۰۲۳) با ۵۰ میلیون‌تومان افزایش به ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون‌تومان رسید.
