براساس قانون کشورمان ورود برخی از کالاهای خارجی ممنوع است یا در شرایطی خاص و با محدودیت‌هایی امکان واردات آنها وجود دارد. البته به خاطر تغییرات سالانه و تصمیمات جدید دولت، لیست کالاهای ممنوعه وارداتی نیز مدام تغییر می‌کند و واردکنندگان باید حواسشان به این موضوع باشد.
به همین خاطر در ادامه این مطلب اصلی‌ترین و جدیدترین محدودیت‌های واردات کالا را توضیح خواهیم داد و با اقلام ممنوعه نیز خواهیم پرداخت.
دسته بندی کالاهای وارداتی
پیش از هر چیزی باید با انواع کالاهای وارداتی آشنا باشید و رویکرد قانون تجارت ایران را درمورد انواع محصولات بدانید.
• کالاهای مجاز
کالاهای مجاز به کالا‌هایی گفته می‌شود که واردات آنها بدون هیچ محدودیت خاصی مجاز است و به عنوان نیاز‌های اساسی جامعه تلقی می‌شوند. این دسته از کالاها معمولاً شامل کالاهای مصرفی روزمره، مواد اولیه مورد نیاز صنایع و برخی تجهیزات صنعتی است.
• کالاهای مشروط
کالاهای مشروط به کالا‌هایی گفته می‌شود که واردات آنها منوط به دریافت مجوز از سازمان‌ها و وزارتخانه‌های ذی‌ربط است. این بدان معناست که برای واردات این دسته از کالاها، باید مدارک خاصی ارائه شود و شرایط مشخصی رعایت گردد. معمولاً کالا‌هایی که ممکن است اثرات زیست‌محیطی یا بهداشتی داشته باشند یا در تولید داخلی جایگزین داشته باشند، در این دسته قرار می‌گیرند.
• کالاهای ممنوعه
کالاهای ممنوع به کالا‌هایی گفته می‌شود که به هیچ عنوان اجازه ورود به کشور را ندارند. این کالاها معمولاً به دلایل امنیتی، بهداشتی، اخلاقی یا اقتصادی ممنوع هستند. براساس ماده ۱۲۲ قانون امور گمرکی کشور برخی از نمونه‌های کالاهای ممنوع عبارتند از:
• کالاهای که واردات آنها مطابق با شرع اسلام و یا قانون، ممنوع شده است نظیر گوشت خوک.
• کالا‌هایی که واردات آنها مطابق با تعرفه گمرکی یا تصویب‌نامه‌های متکی به قانون ممنوع شده است.
• واردات انواع اسلحه، فشنگ، باروت، گلوله، چاشنی و سایر مهمات جنگی، دینامیت، مواد محترقه و منفجره ممنوع است، اما زیر نظر وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح و با موافقت آنها امکان پذیر خواهد بود.
• واردات انواع دستگاه‌های فرستنده و قطعات آنها ممنوع است، اما با موافقت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای هر مورد امکان پذیر خواهد بود.
• واردات انواع مواد مخدر و روان‌گردان و همچنین پیش ساز‌های مربوط به آنها نیز ممنوع است، اما با موافقت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای هر مورد امکان پذیر خواهد بود.
• واردات انواع دستگاه مخصوص عکاسی و یا فیلم برداری هوایی ممنوع است البته با موافقت وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح و زیر نظر این نهاد مشکلی ندارد.
• واردات انواع کالاها با قابلیت کنترل و شنود اطلاعات چه با سیم و یا بدون سیم و همچنین سیستم‌های رمز کننده با کاربرد و اهداف جاسوسی ممنوع است مگر در صورت موافقت وزارت اطلاعات.
• واردات انواع حامل‌های صوت و تصویر ضبط شده که مطابق با تشخیص وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خلاف با شئونات اسلامی و ملی کشور باشند، ممنوع است.
• واردات انواع کتب، مجله، روزنامه و نظیر آنها که با تشخیص وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کشور بر خلاف شئونات اسلامی و ملی کشور باشند، ممنوع است.
• واردات محصولاتی که علامت و یا عباراتی مخالف با نظم عمومی، شئونات ملی، عفت عمومی و مذهب رسمی کشور دارد، ممنوع است.
• واردات اسکناس‌های خارجی از جریان خارج شده، تمبر و برچسب‌هایی (باندرول) تقلبی و همچنین بلیت بخت‌آزمایی یا همان لاتاری ممنوع است.
• واردات کالا‌هایی که با هر مشخصه‌ای بر روی خود کالا نظیر نام و نشانی و یا در لفاف آنها سعی در ایجاد زمینه اغفال خریدار و مصرف‌کننده نسبت به سازنده، محل ساخت، خواص و یا مشخصات اصلی کالا دارند ممنوع است مگر اینکه موارد اغفال آن با تائید و نظارت گمرک برداشته شود.
محدودیت‌های قانونی در واردات کالا
۱. کالاهای ممنوعه
کالاهای مخالف با شرع و قوانین کشور: هرگونه کالا که با اصول اخلاقی و قانونی کشور مغایرت داشته باشد، مانند مواد مخدر، مشروبات الکلی، سلاح و مهمات، ممنوع است.
کالاهای تقلبی: واردات کالاهای تقلبی و دارای نشان تجاری جعلی ممنوع است.
کالاهای دست دوم: واردات برخی کالاهای دست دوم با محدودیت‌هایی همراه است.
کالاهای دارای استاندارد‌های پایین: کالا‌هایی که با استاندارد‌های ملی و بین‌المللی مطابقت نداشته باشند، اجازه ورود به کشور را ندارند.
کالا‌هایی که تولید داخلی مشابه دارند: در اکثر اوقات واردات کالا‌هایی که تولید داخلی مشابه دارند، محدود یا ممنوع می‌شود.
۲. مجوز‌های لازم برای واردات
بدون داشتن برخی از مدارک و مجوز‌ها امکان واردات کالا فراهم نیست. درواقع از محدودیت‌هایی که در این حوزه وجود دارد، تهیه اسناد و گواهی‌های مرتبط با کالای وارداتی است. برای مثال ثبت سفارش کالا در سامانه جامع تجارت، داشتن کارت بازرگانی، مجوز‌های بهداشتی برای اقلام غذایی، دارویی و بهداشتی و یا مجوز استاندارد از اصول مهم واردات به شمار می‌رود و باید واردکنندگان نسبت به انجام آنها اقدام کنند.
۳. محدودیت‌های ارزی
اینکه دولت چه نوع ارزی را برای هر کالایی در نظر می‌گیرد، بسیار اهمیت دارد. برای مثال تخصیص ارز نیمایی برای برخی از کالاها امکان‌پذیر است و سایر اقلام چنین فرصتی را ندارند. یا بازگشت ارز به دولت و سیاست‌گذاری‌های بانک مرکزی درخصوص خروج ارز از کشور در این مسئله بسیار تاثیر می‌گذارد. همچنین نوسانات ارزی در داخل کشور محدودیت‌های زیادی را بر سر راه واردکنندگان قرار می‌دهد.
۴. قوانین مربوط به بسته‌بندی و علامت‌گذاری
کالاهای وارداتی باید دارای بسته‌بندی مناسب و مشخصات کامل محصول باشند. همچنین، باید برچسب‌های مشخصی بر روی آنها وجود داشته باشد که حاوی اطلاعاتی مانند نام محصول، کشور مبدا، ترکیبات و تاریخ تولید باشد. پس واردکنندگان باید بدانند که باید بر طبق اصول و قوانین گمرکی کشور حرکت کنند تا بارشان در گمرک متوقف نشود و شرایط ترخیص سخت نگردد.
لیست کالاهای ممنوعه وارداتی ۱۴۰۴
فهرست کالاهای ممنوعه هر سال تغییر می‌کند و برخی کالاها به آن اضافه یا کم می‌شوند. اما به صورت کلی در دو گروه زیر تقسیم می‌شوند:
گروه ۴: شامل کالاهای غیرضروری و لوکسی است که واردات آنها به صورت دائمی ممنوع است. این گروه شامل طیف گسترده‌ای از کالاها از جمله پوشاک، لوازم آرایشی، خودرو‌های سواری و کالاهای لوکس می‌شود.
گروه ۲۷: شامل کالا‌هایی است که به تشخیص وزارت صنعت، معدن و تجارت، واردات آنها به مصلحت کشور نیست. این گروه شامل مواد اولیه تولید دارو، تجهیزات پزشکی، مواد اولیه تولید مواد غذایی و تجهیزات کشاورزی می‌شود.
دسته‌بندی نمونه کالا براساس کالاهای ممنوعه وارداتی وزارت جهاد کشاورزی
|
دسته‌بندی |
نمونه کالا براساس کالاهای ممنوعه وارداتی وزارت جهاد كشاورزی |
|
محصولات دامی |
اسب مسابقه‌ای، الاغ، گوشت اسب، خوک، میمون، برخی انواع ماهی (مارماهی، ماهی کاد، سگ ماهی، کوسه ماهی)، موی انسان و حیوانات |
|
محصولات کشاورزی |
انواع سبزیجات (گوجه فرنگی، پیاز، سیر، کاهو، کلم، هویج، خیار، لوبیا، بادمجان، قارچ، اسفناج، کنگر فرنگی، زیتون، کدو، سیب زمینی و …)، انواع میوه‌ها (هندوانه، پاپایا، سیب، گلابی، آلو، توت فرنگی و …)، برخی حبوبات و غلات |
|
محصولات دریایی |
برخی انواع ماهی‌ها (پرتوماهی، چارگوش ماهی)، انواع خرچنگ |
|
گیاهان زینتی |
گل‌های سرخ، میخک، ارکیده، داوودی، سوسن، انتوریوم و زنبق |
|
دسته‌بندی |
نمونه کالا براساس کالاهای ممنوعه وارداتی در صنایع غذا و دارو |
|
لبنیات |
شیر، کره، خمیر لبنی، پنیر (انواع) |
|
فرآورده‌های دامی |
شیر خشک شتر، عسل طبیعی |
|
ادویه جات و نوشیدنی‌ها |
پودر زعفران، چای، قند افرا، آبجو |
|
دسته‌بندی |
نمونه کالاهای ممنوعه |
|
صنایع معدنی |
خاک رس رنگ‌زدا، گل سرشور، سنگ پا، مرمر، تراورتن، ماسه سنگ، قلوه سنگ، ریگ، گچ، سنگ گچ، سنگ آهک، سیمان سفید |
|
صنایع شیمیایی و پلیمری |
الکل اتیلیک، خاکستر زباله، شمع، ضایعات کلینیکی، وان، ظرفشویی، دستشویی، ظروف ملامین، درب و پنجره |
|
صنعت دخانیات |
سیگار برگ، سیگاریلو، سیگار حاوی توتون |
|
دسته‌بندی |
نمونه کالاهای ممنوعه |
|
صنایع سلولزی، چاپ و نوشت‌افزار |
مغز مداد آرایشی، مواد مخصوص فر مو، فیکساتور مو، املاح معطر، عود، دستمال مرطوب بهداشتی، موم موبر، صابون (انواع)، تجهیزات دفتر کار و مدارس |
|
صنایع منسوجات و پوشاک |
چمن مصنوعی، کیف دست‌ساز، کمربند چرمی دست‌ساز |
|
صنایع ورزشی و خلاق |
مصنوعات چوبی صنایع دستی (منبت‌کاری، معرق‌کاری)، لباس اسکی دست‌دوز، کفش مخصوص دوچرخه‌سواری |
|
دسته‌بندی |
نمونه کالاهای ممنوعه |
|
صنایع لوازم خانگی و اداری |
سفالینه‌های شیشه‌ای، قوطی نوشابه، اجاق گاز فردار، ظرفشویی، روشویی |
|
صنایع ماشین‌آلات و تجهیزات تولید |
بیل، بیلچه، قیچی باغبانی، اره دستی، سوهان، انبردست، لوله‌بر، منگنه سوراخ‌کن |
|
صنایع برقی و الکترونیکی |
آیفون تصویری، سینما خانگی، رادیو پخش‌کن جیبی، گیرنده دیجیتال تلویزیون، کلید روشنایی، لامپ حبابی |
|
صنایع خودرو |
ماشین‌های کارتینگ، موتورهای 4چرخ و 3چرخ، آمبولانس، کامیون حمل بتن، کامیون‌های دارای دکل حفاری |
|
دسته‌بندی |
نمونه کالاهای ممنوعه |
|
صنایع هوایی |
بالون، گلایدر، پرنده بدون سرنشین غیرنظامی |
|
صنایع ریلی و دریایی |
وسایل نقلیه آبی صیادی، جت اسکی، شناورهای یدک‌کش و جلوران |
|
صنایع تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی |
دستگاه هیدروتراپی، صندلی ماساژ |
نتیجه گیری
محدودیت‌های واردات کالا یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر در بسیاری از کشور‌ها است. این محدودیت‌ها با هدف حفاظت از تولیدات داخلی، حفظ سلامت جامعه، امنیت ملی و حفظ تعادل تجاری اعمال می‌شوند.
از سوی دیگر، آگاهی از کالاهای ممنوعه برای تمامی فعالان اقتصادی به ویژه واردکنندگان از اهمیت بالایی برخوردار است. عدم آگاهی از این قوانین می‌تواند منجر به توقیف کالا، جریمه‌های سنگین و حتی پیگرد قانونی شود. بنابراین، قبل از انجام هرگونه واردات ضروری است که با قوانین و مقررات گمرکی و سایر سازمان‌های مرتبط به طور کامل آشنا شده و از آخرین تغییرات در لیست کالاهای ممنوعه مطلع شد.
برای اطلاع از تمامی این موارد، پیشنهاد می‌کنیم حتما با متخصصان و کارشناسان این عرصه مشورت و همکاری کنید. بسیاری از شرکت‌های حمل و نقل بین المللی که در عرصه واردات و ترخیص کالا از گمرک فعالیت می‌کنند، می‌توانند شما را در جریان جدیدترین و ریزترین قوانین تجاری و گمرکی بگذارند تا هیچ مشکلی در فرایند کار به وجود نیاید.
پیشنهاد می‌کنیم در این رابطه با شرکت پست بین المللی پی اس پی اکسپرس آشنا شوید. پی اس پی (pspexpress) بیش از یک دهه فعالیت در عرصه واردات، حمل و نقل و ترخیص کالا در کشورهای چین، امارات و ترکیه دفتر نمایندگی دارد و کارشناسان خبره در آنجا مشغول به کار هستند.
شماره تماس: ۰۲۱۴۲۲۸۱
