خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – کورش دیباج: ماه رمضان در شهرهای مذهبی و تاریخی ایران، همواره با آداب و رسوم خاصی همراه است که می‌تواند جذابیتی منحصربه‌فرد برای گردشگران ایجاد کند. اصفهان با داشتن اماکنی چون مسجد جامع، مسجد شیخ لطف‌الله، میدان نقش‌جهان، پل خواجو و محله‌های تاریخی مانند جویباره و دردشت، در کنار تجربه‌های فرهنگی و خوراکی‌های ویژه، می‌تواند مقصدی ایده‌آل برای گردشگران در این ماه باشد.
اما آیا این ظرفیت‌ها به درستی مدیریت و بهره‌برداری شده‌اند؟ چگونه می‌توان گردشگری رمضان را در اصفهان توسعه داد و به یک برند شهری تبدیل کرد؟
افطار در دل تاریخ؛ تجربه‌ای ناب برای گردشگران داخلی و خارجی
یکی از جذاب‌ترین جنبه‌های گردشگری رمضان در اصفهان، افطار در فضاهای تاریخی است. بسیاری از رستوران‌ها و کافه‌های سنتی در این ماه، برنامه‌های ویژه‌ای برای سرو وعده افطار و شام دارند که ترکیبی از سنت و مدرنیته را به گردشگران ارائه می‌دهد. خانه‌های تاریخی مانند عمارت بخردی، عصارخانه شاهی، کاروانسرای عباسی و چایخانه‌های سنتی کنار زاینده‌رود، به نقاطی محبوب برای افطار و شب‌نشینی‌های ماه رمضان تبدیل شده‌اند.
حلیم، آش شله‌قلمکار، خورشت ماست، گز و انواع دم‌نوش‌های سنتی از جمله خوراکی‌هایی هستند که در این ایام رونق بیشتری دارند و می‌توانند به‌عنوان جاذبه‌ای برای گردشگران خارجی معرفی شوند.
سمانه رضایی، یک شهروند اصفهانی، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌گوید: ماه رمضان در اصفهان حال و هوای خاصی دارد. افطار در فضاهای تاریخی مانند میدان نقش‌جهان و سپس قدم‌زدن در خیابان‌های قدیمی شهر، تجربه‌ای بی‌نظیر است. اما ای‌کاش مدیریت شهری برنامه‌ریزی بهتری برای استفاده از این ظرفیت‌ها می‌کرد.
ظرفیت بالای مساجد تاریخی اصفهان در رونق گردشگری رمضان
یکی از نکاتی که می‌تواند به جذابیت گردشگری رمضان در اصفهان اضافه کند، امکان بازدید شبانه از مساجد تاریخی شهر است. اما در حال حاضر، بسیاری از مساجد تاریخی همچون مسجد شیخ لطف‌الله، مسجد امام و مسجد جامع، در شب‌های رمضان تعطیل هستند و امکان بازدید شبانه از این بناهای ارزشمند وجود ندارد.
زهراسادات محمودی، یکی از گردشگران تهرانی، با اشاره به این موضوع می‌گوید: مساجد تاریخی اصفهان نقش بی بدیلی در توسعه و رونق گردشگری در شب‌های ماه مبارک رمضان دارد. این مساجد فقط جاذبه‌های مذهبی نیستند، بلکه بخشی از تاریخ و معماری ایران را به نمایش می‌گذارند. امیدوارم در سال‌های آینده، مدیریت بهتری برای استفاده از این ظرفیت انجام شود.
زاینده‌رود و پل‌های تاریخی؛ قلب تپنده گردشگری شبانه رمضان
با وجود بسته‌بودن مساجد تاریخی در شب، زاینده‌رود و پل‌های تاریخی اصفهان همچنان یکی از اصلی‌ترین مقاصد گردشگری شبانه در رمضان هستند. پل خواجو، سی‌وسه‌پل و پل مارنان، هر شب میزبان صدها نفر از شهروندان و گردشگران هستند که برای گذراندن اوقات پس از افطار به این مکان‌ها می‌آیند. نقالی و اجرای موسیقی سنتی که به‌طور غیررسمی در زیر این پل‌ها برگزار می‌شود، فضایی گرم و صمیمی را برای گردشگران ایجاد می‌کند.
رضا گودرزی، یکی از فعالان گردشگری در اصفهان، به خبرنگار مهر می‌گوید: اگرچه زاینده‌رود در برخی فصول خشک می‌شود، اما همچنان یکی از مهم‌ترین عناصر هویت شهری اصفهان است. در ماه رمضان، بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند شب‌ها را کنار پل‌های تاریخی سپری کنند. این فرصت می‌تواند با برگزاری رویدادهای رسمی‌تر، مانند مراسم آئینی، نمایش‌های خیابانی، به یک جاذبه پایدار تبدیل شود.
نقش مدیریت شهری و استانی در توسعه گردشگری رمضان
در ماه‌های اخیر، با روی کار آمدن مهدی جمالی‌نژاد به‌عنوان استاندار اصفهان، توجه ویژه‌ای به ظرفیت‌های گردشگری استان شده است. با توجه به تجربیات او در مدیریت شهری و توسعه گردشگری، بسیاری از فعالان این حوزه امیدوارند که در آینده‌ای نزدیک، برنامه‌های منسجم‌تری برای بهره‌برداری از فرصت‌های گردشگری رمضان در اصفهان اجرا شود.
مینا ایزدی، کارشناس گردشگری و مدرس دانشگاه، با اشاره به اهمیت توسعه گردشگری شبانه در ماه رمضان می‌گوید: ماه رمضان فرصتی استثنایی برای تقویت گردشگری مذهبی و فرهنگی در اصفهان محسوب می‌شود. بسیاری از کشورهای اسلامی، برنامه‌ریزی گسترده‌ای برای جذب گردشگران در این ایام دارند. اصفهان نیز با داشتن اماکن تاریخی، مذهبی و بازارهای سنتی، می‌تواند با برگزاری تورهای شبانه، نمایش‌های خیابانی و ایجاد فضاهای فرهنگی در شب، به مقصدی جذاب برای گردشگران داخلی و خارجی تبدیل شود.
وی در ادامه تأکید می‌کند: برای رسیدن به این هدف، باید نگاه مدیریتی به گردشگری رمضان تغییر کند. گردشگری شبانه در این ماه نباید صرفاً به حضور مردم در زاینده‌رود و پل‌های تاریخی محدود شود، بلکه لازم است برنامه‌های منسجمی برای استفاده از ظرفیت‌های مساجد تاریخی، کاروانسراها و بازارهای سنتی تدوین شود.
لزوم نگاه همه جانبه به گردشگری رمضان
علی خیرمند، فعال حوزه گردشگری و میراث فرهنگی، نیز بر اهمیت بهبود زیرساخت‌ها و هماهنگی بین نهادهای مختلف تأکید دارد و می‌گوید: برای اینکه گردشگری رمضان در اصفهان به یک برند شهری تبدیل شود، باید علاوه بر ایجاد جذابیت‌های فرهنگی، زیرساخت‌های مناسب نیز فراهم شود. بسته بودن اماکن تاریخی در شب‌های رمضان، کمبود حمل‌ونقل عمومی در ساعات شب و نبود برنامه‌ریزی منسجم از جمله چالش‌هایی است که باید برطرف شوند. دوره‌های مدیریت شهری موفق در اصفهان نشان داده که نگاه توسعه‌محور به گردشگری، می‌تواند تأثیرات مثبتی در این زمینه داشته باشد و حضور مدیری توانمند در رأس استان می‌تواند این روند را تسریع کند.
وی در ادامه خاطرنشان می‌کند: یکی از اقداماتی که می‌تواند به بهبود وضعیت گردشگری رمضان در اصفهان کمک کند، ایجاد مسیرهای ویژه گردشگری شبانه است. این مسیرها می‌توانند شامل بازدیدهای گروهی از اماکن تاریخی، برنامه‌های فرهنگی در محله‌های قدیمی و احیای بازارهای سنتی باشد. همچنین، تعامل میان اداره میراث فرهنگی، شهرداری و استانداری می‌تواند نقش کلیدی در برگزاری رویدادهای شبانه و فراهم‌سازی امکانات مناسب برای گردشگران ایفا کند.
آیا اصفهان می‌تواند از ظرفیت‌های رمضان بهتر استفاده کند؟
اصفهان با داشتن پیشینه تاریخی و فرهنگی غنی، می‌تواند به یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری رمضان در ایران تبدیل شود. اما برای رسیدن به این هدف، نیاز به برنامه‌ریزی جامع، استفاده از تجربیات شهرهای موفق و هماهنگی بین بخش‌های مختلف مدیریت شهری، گردشگری و میراث فرهنگی است.
اگر این اقدامات به‌درستی انجام شود، نه‌تنها گردشگری رمضان به یک برند شهری تبدیل خواهد شد، بلکه رونق اقتصادی و افزایش حضور گردشگران داخلی و خارجی را نیز به همراه خواهد داشت. حال باید دید که آیا مدیران شهری و استانی برای استفاده از این ظرفیت، برنامه‌ریزی جدی خواهند کرد یا این فرصت همچنان مغفول خواهد ماند؟
